There is a spectre haunting…

Ένα φάντασμα πλανιέται…

Σε προηγούμενο άρθρο  ένας από τους χιλιάδες αναγνώστες μας δήλωσε ότι αυτό που τον τρομάζει στα ζόμπι είναι « η πλήρης κατάργηση της ατομικότητας που συμβολίζουν…Η απώλεια του περίπλοκου "εγώ" στο βωμό του επίπεδου "εμείς" αλλά και οι συνέπειες στην κοινωνία όταν αυτό το "εμείς" γίνει πλειοψηφία ». Αγαπητέ αναγνώστη, η ομάδα του Zombie Files προβληματίστηκε πολύ με το σχόλιό σου. Και επειδή δεν βρήκαμε στο διαδίκτυο fan club του Yalom να σου προτείνουμε, θα αφιερώσουμε αυτό το άρθρο για να βαθύνουμε τα ψυχολογικά σου προβλήματα.

ξεκίνα group therapy...

Είναι αρκετά διαδεδομένη η άποψη ότι τα ζόμπι είναι άβουλα όντα χωρίς προσωπικότητα. Αυτή η άποψη, παραδόξως, στηρίζεται στα ζόμπι του George A. Romero και βασικά στο Dawn of the Dead (1978). Και λέμε παραδόξως, γιατί η ειδοποιός διαφορά του Romero από τους μέχρι τότε δημιουργούς ζομποταινιών είναι ότι έδωσε στα ζόμπι ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΒΟΥΛΗΣΗ και ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ. Στο Night of the living dead (1968) για πρώτη φορά είδαμε ζόμπι που δεν υπακούν τυφλά σε έναν αφέντη, αλλά κάνουν ό,τι γουστάρουν και στο Dawn of the dead επιλέγουν να συχνάζουν σε εμπορικά κέντρα. Δεν λειτουργούν πια σαν minions ενός evil mastermind, αλλά διαλέγουν ένα lifestyle που ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους.  Αυτά είναι στοιχεία προσωπικότητας και βούλησης. Οκ, δεν είναι πολυσχιδείς προσωπικότητες ή έστω ενδιαφέρουσες, αλλά το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την πλειοψηφία των ανθρώπων που δεν έχουν γίνει ακόμα ζόμπι. Αν σε τρομάζει αυτό λοιπόν στις ζομποταινίες, είναι επειδή κι εσύ δυστυχώς έχεις «αλλοτριωθεί από το δυτικό πολιτισμό». Δοκίμασε να γιορτάσεις τη διαφορετικότητά σου φορώντας μια μπούργκα, όπως επιλέγουν να κάνουν χιλιάδες γυναίκες στον ανατολικό πολιτισμό (γιατί, αν μη τι άλλο, είναι το κατεξοχήν ένδυμα που τονίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ανθρώπου).

Σε σχέση με την αντιπαραβολή του «εγώ» με το «εμείς». Έχουμε δει τι γίνεται όταν το «εμείς» γίνεται πλειοψηφία. Σχηματίζει «κοινωνία» που ήταν και είναι βασική προϋπόθεση για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους σε αυτό τον κόσμο. Κι αν νομίζεις ότι τα ζόμπι είναι τρομακτικά σε όχλο, όταν δηλαδή τα ατομικά «εγώ» τους χάνονται μέσα στο «εμείς», ήρθε η ώρα να σου αποδείξουμε ότι είναι πολύ πιο τρομακτικά όταν τα «εγώ» ενδυναμώνονται μέσα στο «εμείς», όταν δηλαδή οργανώνονται σε κοινωνίες. 

 ε, όχι και χωρίς προσωπικότητα ο Hugh Laurie

 Ιδού λοιπόν 4 ταινίες που δείχνουν την οργανωμένη δύναμη των ζόμπι.

Land of the Dead (George A. Romero, 2005). Η τέταρτη ταινία του «μπαμπά» του είδους, που όμως απογοήτευσε τους fan του. Στην ταινία τα ζόμπι έχουν κυριεύσει τον κόσμο και έχουν αναγκάσει τους επιζήσαντες να απομονωθούν σε λίγες πόλεις (όπου συνεχίζονται οι ταξικοί διαχωρισμοί και ο καταναλωτικός τρόπος ζωής). Πρακτικά το μόνο που χωρίζει τους δύο «πολιτισμούς» είναι ένα ποτάμι, το οποίο δεν μπορούν να διασχίσουν τα ζόμπι και το dead reckoning, ένα σούπερ κωλοφτιαγμένο τανκ που έφτιαξαν οι άνθρωποι. Οι επιζήσαντες κάνουν συχνά επιδρομές στις ζομποπόλεις για εφόδια και όντας κάφροι σκοτώνουν τα εκάστοτε ανυπεράσπιστα ζόμπι που έχουν την ατυχία να βρεθούν στο δρόμο τους. Να σημειωθεί ότι τα ζόμπι σε γενικές γραμμές κοιτάνε τη δουλειά τους χωρίς να ασχολούνται πολύ με τους ανθρώπους και μάλιστα αναπτύσσονται και μεταξύ τους σχέσεις, όπως ο Big Daddy, ένα μεσήλικο ζόμπι που φαίνεται να έχει «υιοθετήσει» δύο έφηβα ζόμπι. Όταν λοιπόν οι άνθρωποι σκοτώνουν για πλάκα την κόρη του, πληγώνεται και θυμώνει. Και αποφασίζει να ξεσηκώσει τα υπόλοιπα ζόμπι και να εξεγερθούν ενάντια στην καταδυνάστευση των ανθρώπων. Και το κάνουν με ήρεμο, πειθαρχημένο και οργανωμένο τρόπο και σχηματίζουν τρόπο τινά τακτικό στρατό. Φυσικά συνειδητοποιούν ότι αφού υπερέχουν αριθμητικά από τους ανθρώπους και είναι και πιο μάχιμοι, το μόνο που τους χωρίζει από την παγκόσμια κυριαρχία είναι το ποτάμι. Και μαντέψτε, βρίσκουν τρόπο να το διασχίσουν. Στο αντίθετο στρατόπεδο, οι επιζήσαντες είναι σχεδόν απροετοίμαστοι γιατί έχουν και τις εσωτερικές κόντρες (που προκύπτουν από την ταξικά δομημένη κοινωνία τους) και ουσιαστικά δεν μπορούν να αμυνθούν. Αλλά επειδή είναι κλασική αμερικανιά, ο «καλός» ανακτά έγκαιρα το dead reckoning (το οποίο έχει κλαπεί) και υπερασπίζεται ηρωικά την πόλη. Όχι εξαπολύοντας αυτή τη μηχανή θανάτου προς τα ζόμπι (γιατί είναι σαφές ότι ακόμα κι έτσι τα ζόμπι θα κερδίσουν), αλλά επειδή έρχεται σε μια βουβή συνεννόηση με τον Big Daddy και καταλήγουν αμοιβαία στο συμπέρασμα ότι οι απώλειες και για τις δυο πλευρές θα ήταν πολύ μεγάλες, οπότε τα ζόμπι υποχωρούν συντεταγμένα. Εμείς εδώ στο Zombie Files θέλουμε να πιστεύουμε ότι οργανώνουν τις δυνάμεις τους και συντάσσονται για μια μελλοντική επίθεση με καλύτερους συσχετισμούς. Και επειδή ανοίξαμε το φάκελο «Romero» πρέπει να πούμε ότι, παρόλο που εκτιμάμε τη συμβολή του εν λόγω σκηνοθέτη στο είδος και τις καινοτομίες που προαναφέρθηκαν, δεν είμαστε fan των ταινιών του, που στην καλύτερη περίπτωση είναι απλά μέτριες. Και γι’ αυτό δεν μας απογοήτευσαν οι καινούριες ταινίες του, που τις βρήκαμε εξίσου μέτριες αλλά με μεγαλύτερο budget.

χειρίζονται και όπλα... 

American Zombie (Grace Lee, 2007). Πρόκειται για ένα ντοκυμαντέρ που σκοπό έχει να δείξει στον κόσμο τη καθημερινή ζωή των ζόμπι. Ο ιός των ζόμπι έχει εξαπλωθεί αλλά δεν είναι θανατηφόρος και όσοι τον κολλάνε δεν νοσούν αμέσως αλλά μόλις πεθάνουν από άλλα αίτια, φυσικά και μη. Οπότε τα ζόμπι ζουν πια ανάμεσά μας και χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: τα εντελώς άγρια (feral) που είναι πρακτικά ζώα έρμαια στα πρωτόγονα ένστικτά τους, τα ημιπρωτόγονα που δεν έχουν ανώτερες διανοητικές ικανότητες αλλά μπορούν να εκπαιδευτούν για να εκτελούν μηχανιστικές λειτουργίες και αντικαταστούν τους ανειδίκευτους εργάτες, και τα εκλεπτυσμένα ζόμπι που ναι μεν έχουν ξεχάσει ποιοι ήταν πριν πεθάνουν αλλά διατηρούν την προσωπικότητά τους και δε διαφέρουν σε τίποτα από τους ανθρώπους. Το ντοκυμαντέρ μας ξεναγεί στις ζωές τους, όπου ανακαλύπτουμε τα καθημερινά τους προβλήματα (ρατσιστική προκατάληψη, εργασιακές συνθήκες, γκομενικά, τους κυνηγούς ζόμπι κλπ). Μάλιστα, ζόμπι και άνθρωποι μαζί έχουν φτιάξει μια κοινότητα για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ζόμπι, Zombie Advocact Group, ZAG (we’re here, we’re dead, get used to it!). Τα ζόμπι λοιπόν ζουν ανάμεσά μας και στην πλειοψηφία τους είναι παραγωγικά μέλη της κοινωνίας μας, αλλά είναι πολίτες 3^ης κατηγορίας (κάτι μου θυμίζει αυτό…). Κάθε χρόνο οργανώνουν ένα πανεθνικό φεστιβάλ όπου, όπως υπονοεί το ντοκυμαντέρ, οργανώνουν αργά και σταθερά την εξέγερσή τους. Εμείς τουλάχιστον έχουμε διαλέξει με ποιούς θα είμαστε όταν ξεσπάσει αυτός ο ένοπλος.

συμμετέχουν ενεργά στα κοινά...

Zombie Wars (David A. Prior, 2006). Είναι μια τυπική post apocalyptic ταινία και όχι και πολύ καλή, αλλά είναι εξαιρετικό παράδειγμα του τι μπορούν να καταφέρουν τα ζόμπι όταν οργανώνονται. Τα ζόμπι λοιπόν σε αυτή την ταινία δεν περιφέρονται από πόλη σε πόλη αναζητώντας τροφή, αλλά αντίθετα έχουν φτιάξει φάρμες ανθρώπων όπου ανατρέφουν ανθρώπους για να έχουν πάντα μια σταθερή πηγή τροφής. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν γεννηθεί και έχουν ζήσει όλη τους ζωή σε τέτοιες φάρμες και πραγματικά δε διαφέρουν από τα δικά μας οικόσιτα ζώα. Τα ζόμπι έχουν ιεραρχία και δομές που βάζουν τα θεμέλια για την διαιώνιση και ανάπτυξη της κοινωνίας τους. Οι καλοί άνθρωποι καταφέρνουν να διαλύσουν μια τέτοια φάρμα και ανακαλύπτουν ότι τα ζόμπι την έφτιαξαν με τη βοήθεια άλλων ανθρώπων, αλλά παρόλα αυτά δείχνει την εξαιρετική δυναμική που έχουν τα ζόμπι όταν δρουν συλλογικά και οργανωμένα.  

το φωτογραφικό υλικό από τις φάρμες λογοκρίθηκε...

Ένα αντίστοιχο παράδειγμα φαίνεται και στην ταινία Nudist Colony of the Dead (Marc Pirro, 1991).  Επίσης άθλια ταινία παρά τον πολλά υποσχόμενο τίτλο της, αλλά λίγο πιο αστεία. Ένα κοινόβιο γυμνιστών ζει αρμονικά λίγο έξω από μια μικρή επαρχιακή πόλη. Φυσικά οι πουριτανοί κάτοικοι της πόλης τους πάνε στα δικαστήρια και καταφέρνουν να τους διώξουν από την ηθική και θεοφοβούμενη περιοχή τους. Οι περισσότεροι γυμνιστές αποχωρούν αλλά μια μικρή σκληροπυρηνική ομάδα αποφασίζει να αυτοκτονήσει ηρωικά αφήνοντας για κληρονομιά την κατάρα-υπόσχεση ότι τα νεκρά κουφάρια τους δε θα αφήσουν κανέναν θρησκόληπτο να πατήσει το πόδι του στην περιοχή τους. Κι αυτό κάνουν με απόλυτη επιτυχία. Κάθε φορά που η τοπική εκκλησία οργανώνει κατασκήνωση στην καταραμένη περιοχή, τα γυμνά ζόμπι επιδίδονται σε ένα πετυχημένο και αποτελεσματικό ανταρτοπόλεμο και δεν παίρνουν αιχμαλώτους! Καταφέρουν μάλιστα να παρεισφρήσουν στην τοπική εκκλησία εξασφαλίζοντας ότι κάθε χρόνο ο κόσμος θα έχει λιγότερους χριστιανούς.

σχεδιάζοντας την επόμενη επίθεση...

Το ηθικό δίδαγμα λοιπόν αυτού του άρθρου είναι ότι τα ζόμπι όχι μόνο δεν συμβολίζουν την κατάργηση της ατομικότητας αλλά ίσα ίσα έχουν τη δυνατότητα να την ενισχύσουν μέσω της συλλογικότητας. Και ελπίζουμε ότι σύντομα το δούμε και σε ταινία. 

Zombies of the world unite!